Babka zwyczajna to roślina wieloletnia, która należy do rodziny babkowatych. Ma podłużne liście, całe lub nieco kręte wzdłuż jej krawędzi, z bardzo długim ogonkiem. Ułożone są w formie rozety. Ze środka babki wydobywa się łodyga o wysokości od 20 do 40 centymetrów, która kończy się długim i gęstym tzw. kolcem kwiatowym. Rośnie zazwyczaj na wilgotnych drogach i żyznych łąkach. Była i jest stosowana w medycynie niekonwencjonalnej jako środek ściągający przeciwko np. skaleczeniom.
Ciekawostki o babce zwyczajnej
Istnieje wiele językowych i biologicznych wariantów babki lancetowatej. Wynika to głównie z jej szybkiego rozprzestrzeniania się. Komercyjna ekspansja mocarstw europejskich w Ameryce i innych szerokościach geograficznych wpłynęła na to, że roślina stała się znana nawet w najdalszych zakątkach świata. Dziś babka lancetowata jest bardzo popularna także w krajach takich jak Meksyk, zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich.
W ten sam sposób roślina przystosowała się do różnych siedlisk w klimacie umiarkowanym, w których dominuje wysoka wilgotność. Rozprzestrzenianie się nasion babki przez wiatr spowodowało, że z powodzeniem rozprzestrzeniła się w różnych miejscach, nawet tam, gdzie pierwotnie nie występowała. Jej unikalne cechy ułatwiają identyfikację przez botaników i zielarzy, którzy wykorzystują jej właściwości do leczenia różnych chorób, a nawet zaburzeń u ludzi.
Klasyfikacja taksonomiczna babki zwyczajnej
Babka jest rośliną okrytozalążkową ze względu na to, że posiada kwiaty oraz nasiona. Klasyfikacja babki zwyczajnej w taksonomii stosowanej do gałęzi botaniki jest następująca:
Nazwa naukowa: Plantago major
Kategoria nadrzędna: Babka
Ranga: Gatunek
Gatunek: babka zwyczajna
Klasa: Magnoliopsida
Królestwo: rośliny
Rodzina roślin: babkowate
Ze względu na dużą różnorodność biologiczną, babka jest nazywana różnie w zależności od regionu geograficznego. Babka zwyczajna lub babka duża jest najczęściej używaną nazwą np. w języku hiszpańskim.
Do tych rozbieżności w pisowni babki zwyczajnej dołączają inne, jeszcze ciekawsze nazwy, takie jak między innymi: uszy osła, paleta, babka lancetowata, antena, rak, kaczka chili, język krowy itp.
Ze wszystkich wymienionych hiszpańskich nazw jedyną rzeczą, która bezpośrednio odpowiada etymologii łacińskiej, jest określenie babka zwyczajna. Słowo to jest częścią nomenklatury naukowej używanej do klasyfikowania babki w rozległym królestwie roślin nawet przez naukowców.
Nawiasem mówiąc, słowo to nie jest w żaden sposób używane w języku angielskim. Używa się raczej określeń, które można przetłumaczyć jako: babka szerokolistna, roślina gąsienicowa, babka zwyczajna, czy babka duża.
Pochodzenie babki zwyczajnej
Babka zwyczajna jest rośliną pochodzenia europejskiego, która rozprzestrzeniła się na całym świecie. Roślina ta ma różne nazwy w wielu językach. Biorąc pod uwagę szerokie zastosowanie lecznicze, babka szybko rozprzestrzeniła się nie tylko na Starym Kontynencie, ale również we wszystkich zakątkach Nowego Świata. Z tego też powodu możemy powiedzieć, że babka w Ameryce jest rośliną uznawaną za egzotyczną i jest importowana z Europy.
Roślina ta jest tak rozpowszechniona, że można ją zobaczyć na każdym rynku lub straganie z ziołami. W Meksyku bardzo często można ją zobaczyć w miejscach takich jak Veracruz, Sinaloa, Baja California, Jalisco, Michoacan, Oaxaca, San Luis Potosi, Puebla, Chiapas, Colima, Hidalgo, Tlaxcala, Sonora, Tamaulipas i inne.
W rzeczywistości babka zwyczajna często rośnie na podwórkach domów, więc jej ilość jest obfita, a jej zapasy są stosowane do domowych celów leczniczych.
Opis i identyfikacja babki zwyczajnej
Aby zidentyfikować babkę zwyczajną, postępuj zgodnie z dokładnymi opisami rośliny, które są powszechne i często uwzględniają najczęstszą odmianę, a mianowicie babkę lancetowatą. Różni eksperci zgadzają się, że babka zwyczajna jest rośliną, której styl życia odpowiada roślinom wyprostowanym. Ten rodzaj ma wysokość od 10 do 65 centymetrów i pozostaje stabilny i pionowy.
Ponadto babka zwyczajna jest rośliną o grubej i zwartej łodydze z naprzemiennymi liśćmi, które tworzą rodzaj rozety. Liście te mają zielony ogonek podobny do kanału, dlatego nazywa się go falistym.
Liście mają purpurowy odcień u podstawy, są grube i osiągają od 4 do 20 centymetrów długości. U podstawy rośliny do łodygi mogą znajdować się włosy i tzw. żyły, które są równoległe i rozchodzą się od siebie.
Liczba kwiatostanów babki może wynosić od 1 do 30, w zależności od konkretnej rośliny, a ich długość wynosi od 6 do 40 centymetrów. Jeśli chodzi o same kwiaty, mogą mieć do 20 centymetrów długości.
Z kolei owoc babki zwyczajnej zwyczajnej jest niczym innym, jak kapsułą w kształcie elipsy lub kuli o długości, która wynosi nie więcej niż 5 milimetrów. Kolor ma ciemnobrązowy, a wewnątrz może znaleźć się do 30 nasion.
Sadzonki babki zwyczajnej mają dwa liścienie, które mają kształt eliptyczny. Nie ma włosów ani hipokotylu (część młodej rośliny wychodzącej z nasion w dolnej części liścienia). Naprzemienne liście są wyszywane koralikami, co oznacza, że wyglądają jak rozety, coś na kształt kwiatu. W babce korzenie są włókniste i mają główny korzeń, który jest zdegenerowany, a jego wygląd jest najlepiej widoczny w mniejszych korzeniach.
Występowanie babki zwyczajnej
Jak wspomniano wcześniej, jedna z nazw babki zwyczajnej w języku angielskim oznacza: „stopa białego człowieka”. Stało się tak, ponieważ Indianie północnoamerykańscy zauważyli szybką migrację tej rośliny przyniesionej przez „białego człowieka”.
W Europie babka zwyczajna jest najbardziej powszechna np. w szczelinach przejezdnych dróg, takich jak drogi, szlaki, chodniki i ścieżki, gdzie poruszają się zarówno samochody, jak i ludzie. Z drugiej strony w Ameryce roślina ta rośnie częściej na uprawach takich: jak lucerna i w wilgotnym środowisku; w Meksyku z kolei babka nie jest odporna na uderzenia. Jeśli chodzi o strefy bioklimatyczne, zwłaszcza Meksyk, babka zwyczajna znajduje się na przykład w Puebli, gdzie występują liczne lasy sosnowe i dębowe; nie licząc ekosystemów chmurowych i górskich. Nawiasem mówiąc, babkę można zobaczyć na różnych wysokościach geograficznych zaczynających się od 350, aż do 2050 metrów nad poziomem morza. W szczególności, jeśli znajduje się w strefach klimatu umiarkowanego (ani bardzo zimnego, ani bardzo gorącego klimatu).
Babka zwyczajna, a ekologia i biologia
Zarówno rozprzestrzenianie się, kiełkowanie jak i rozmnażanie babki zwyczajnej odbywa się przy udziale korzeni i nasion. Proces kiełkowania może być przerywany i trwa od kwietnia do września. Cykl życia tej rośliny jest jednak znacznie bardziej trwały. Uważa się, że jest nawet wieloletni lub w najgorszym wypadku roczny. Kwitnienie może wystąpić od wiosny do późnego lata. Miejsca takie jak Veracruz lub el Bahio mogą mieć kwiaty i owoce babki przez cały rok. Ponadto babka zwyczajna ma owoce, które mogą wyrastać do połowy jesieni, w sytuacji, jeśli rozpoczną się wczesnym latem.
