Fioletowa piękność polskich łąk i ogrodów
Szałwia to roślina o wielu obliczach, jest pięknym gatunkiem ozdobnym, ale też cennym ziołem. W stanie naturalnym roślina występuje na obszarach śródziemnomorskich. Pochodzi z rodziny jasnotowatych. Do tej samej rodziny należy mięta, melisa i cząber. Charakterystyczną cechą tej rodziny jest piękny aromat. Roślina pięknie pachnie dzięki zawartości olejków eterycznych. Szałwia omszona w naturze osiąga około 50 cm wysokości, tworzy nierozgałęzione pędy, na ich szczytach powstają okazałe kwiatostany. Kwiaty są zebrane w okółki, o fioletowych płatkach korony. Roślina wytwarza delikatnie pomarszczone liście, w dotyku mają bardzo ciekawą fakturę. Po dolnej stronie blaszki liściowej łatwo można wyczuć gęste włoski, to kutner. Włoski gruczołowe odpowiadają za produkcję olejków eterycznych, to właśnie po ich potarciu, uwalania się cudny aromat. W naturze szałwia omszona spotykana jest głównie na południu kraju. Porasta ciepłe i słoneczne łąki lub zbocza stoków.
Zastosowanie szałwii omszonej w ogrodnictwie
Rośliny z rodziny jasnotowatych mają wiele walorów użytkowych. Sprawdzą się wszędzie tam, gdzie jest dużo słońca. Wymagają żyznej i przepuszczalnej gleby. Szałwia nie znosi miejsc zacienionych, zlewnego i ciężkiego podłoża. Jest gatunkiem dość mrozoodpornym, ale czasem może przemarzać. W ogrodzie sadzi się ją w donicach lub w pojemnikach, dobrze znosi towarzystwo innych gatunków roślin. Dobrze prezentuje się jako tło dla mniejszych roślin, w dużych grupach tworzy barwne rabaty. Szałwia omszona kwitnie od czerwca, aż do sierpnia. Wycinanie przekwitłych kwiatostanów dobrze służy roślinie, może się zdarzyć, że zakwitnie drugi raz. Roślina idealnie nadaje się jako obwódka rabat. Jest świetną rośliną parkową, może być elementem kompozycji miejskich, gdyż dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza. Z racji tego, że jej liście mają ciekawą teksturę, szałwia jest chętnie sadzona w ogrodach sensorycznych. Szałwia omszona bardzo pięknie komponuje się z różami. Mniejsze odmiany rosną bardzo ładnie na skalniakach, murkach skalnych i w ogrodach japońskich. Roślina ta posiada bardzo wiele odmian, które różnią się między sobą kolorem kwiatów, ich wielkością i czasem kwitnienia. Są odmiany o zwartym pokroju, które chętnie wykorzystywane są przez architektów krajobrazu do kompozycji w terenach miejskich. Inne odmiany to świetne rośliny pojemnikowe i rabatowe.
Lecznicze właściwości szałwii omszonej
Szałwia wykorzystywana jest w kosmetologii jako składnik zapachowy wielu kosmetyków. Jest dodatkiem do soli do kąpieli, balsamów do ciała i olejków do masażu. Zastosowanie to zawdzięcza olejkom eterycznym, które produkowane są w jej gruczołach. Na uwagę zasługuje tutaj tujon oraz kamfora. Kamfora ma właściwości pobudzające, zwiększające ukrwienie. Niegdyś stosowano ją jako środek na reumatyzm i bóle głowy. Najlepiej sprawdzała się w formie okładów. Szałwia omszona jest bogata w garbniki oraz flawonoidy. Te ostatnie są cenione w świecie roślin. Uważa się, że są silnymi antyoksydantami. Przeciwutleniacze mają zdolność zmniejszania stresu oksydacyjnego, wymiatają z organizmu człowieka wolne rodniki. Szałwia wykazuje właściwości odkażające i antyseptyczne. Jej napary są stosowane łagodząco na bóle zębów, dziąseł oraz na stany zapalne w jamie ustnej. W tym celu zaparza się mocny napar z suszonej lub świeżej szałwii i płucze się nim usta. Tak przyrządzonego wywaru można używać też na rany zewnętrzne. Młodym ludziom, którzy mają problemy skórne, zaleca się stosowanie toników z szałwii. Wykazuje wtedy działanie tonizujące, odkażające i matujące. Silnych naparów z szałwii nie powinno się spożywać, może podrażniać żołądek i pobudzać. W sztuce kulinarnej szałwia omszona jest używana do aromatyzowania dań. Pasuje do potraw mięsnych lub warzywnych, może być też stosowana do wykwintnych deserów. Jest jednak nieco cierpka, zwłaszcza kiedy zbyt długo się ją gotuje. Należy ją stosować bardzo ostrożnie, bo jej nadmiar jest szkodliwy. Kobiety w ciąży powinny unikać tej przyprawy.
